Van’da Mart ayında son 34 yılın yağış rekoru kırılırken Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, “Düşen her yağış havza için çok değerli ve önemli. Ortalama 90 milimetre civarında bir yağış düştü. Bu da havza açısından çok olumlu bir yağış.” Dedi.
Küresel iklim değişikliğinden en çok etkilenen iller arasında yer alan Van’da Mart ayında yaşanan yağışlar Van Gölü Havzası ve çevre illeri için can suyu oldu. Geçtiğimiz yaz aylarında küresel iklim değişimin bir sonucu olarak buharlaşmanın yüksek olması ve yağışların yaşanmaması nedeniyle Van Gölü’nün suyunda gerileme yaşanmıştı. Ancak 2023 yılının eylül ayı itibariyle etkili olmaya başlayan yağışlar, etkisini Ocak, Şubat ve Mart ayında da sürdürdü. Van Valisi Ozan Balcı açıklama yaparak, Mart ayında rekor yağışa ulaşıldığını belirtti.
Balcı, “Kıymetli Vanlı Hemşehrilerim, ilimizde yağan yağışlar ile 1990 yılından bu yana Mart ayı rekor yağış miktarı kırılmıştır. Daha önce 2003 yılının Mart ayında 83.4 mm. olarak kaydedilen yağışlar, bu yıl henüz Mart'ın 24. gününde 87.3 mm.'ye ulaşmıştır” ifadelerini kullandı. Konuyla ilgili bir açıklama da Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alaeddinoğlu’ndan geldi.
Alaeddinoğlu,“Aralık'ta kısmen ama Ocak, Şubat'ta artarak ama Mart'ta da zirveyi bulan bir yağış var. Dolayısıyla ortalama 90 milimetre civarında bir yağış düştü. Bu da havza açısından çok olumlu bir yağış. Çünkü Havza'nın tamamını düşündüğümüzde 500 mm civarında yağış düşüyor ve bunun sadece 90 mm'si henüz daha ay bitmeden düşmüş olması gerçekten pozitif ve olumlu bir durum. Bu yağışlar çok anlamlı ve değerli. İki temel nedenden dolayı birincisi Havza'nın geçmiş yıllarda verdiği açığın belli ölçüde telafisi adına önemli. İkincisi Havza'da hem göl seviyelerindeki artış açısından önemlidir” şeklinde konuştu.
“KURUYAN GÖLLER İÇİN UMUT OLDU”
Van Gölü havzası çevresinde bulunan birçok irili ufaklı gölün kuraklığın da etkisiyle tamamen kuruduğunu ancak son yağışların o göller içinde can suyu olacağını söyleyen Alaeddinoğlu, “Özellikle yüksek kesimlerde yani Van Gölü'nün doğusunda kalan birçok küçük gölümüz vardı. Bu göllerin maalesef bir kısmı kurumuştu. Tamamen kurumuştu. Bu yağışlar toprağı besledi. Dolayısıyla yüzey akışları içinde o göllerin belli düzeyde su depolamaya toplamaya başladı. Daha da önemlisi o topraktaki su zamanla o gölleri besleyecek. Dolayısıyla göller de suya kavuşacak. Yani bölgenin bütün ekosistemi, bütün ekolojik dengesi kısa dönemli de olsa iyileşme noktasında bir farklılık ortaya çıkaracak.” Şeklinde konuştu.
“EN SON 90’LI YILLARDA YAŞANMIŞTI”
Buna benzer yağışların en son 1990’lı yıllarda yaşandığını belirten Alaeddinoğlu, “Tabii bu yağışların benzeri 1990'lı yıllarda yaşanmıştı. Ama o 5 yıl sürmüştü ve yılın tamamında yağışlı bir performans vardı. Yani sadece bir aya sıkışmış bir yağış ekstremi yoktu. Dolayısıyla o yağışlar gölde seviye farklarını ya da seviyenin artmasına yükselmesine neden olmuştu.
Havza'nın tamamına düşen yağış önce toprakla buluşuyor. Tabii onun bir kısmı yüzey akışına geçerek gölü besliyor ama önemli bir kısım toprağa sızarak yaz aylarında gölü besleyecek. Yani haziran ayları civarı özellikle gölde seviye farklarını o göldeki iyileşmeleri çok daha net görmeye başlayacağız. Yolculuk sadece gölü değil bütün kaynak sularını besleyecek, kaynak suları gölleri besleyecek, göller akarsuları veya o kaynak suları akarsuları besleyecek. Yani yaz boyunca da o kuruyan akarsularımız akışlarını devam ettirecek. Bu da barajları da olumlu yönde etkileyecek. Yeraltı sularını olumlu yönde etkileyecek. Yani Havza'nın tamamı açısından pozitif bir durum.” Şeklinde aktardı.
“SEVİNMEK İÇİN ERKEN”
Van Gölü Havzasında yaz aylarında buharlaşmanın yoğun olabileceğini belirten Alaeddinoğlu, “ Yağışlar hemen sevindirmesin. Çünkü yaz aylarında bizi nelerin beklediğini bilemeyiz. 1990'lı yıllarda henüz iklim değişikliği Havza'da o ciddi buharlaşmaya neden olmamıştı. Yani o sıcaktaki artış Havza'da suların buharlaşması noktasında bu kadar etkili değil. Yani evet şu an yağış düştü ancak içinde yaşadığımız bu süreç yani bu özellikle son yirmi yıl, otuz yıldır özellikle Havza'da yaşanan şey şuydu; Havza'da yağışlar özellikle sonbahardan ilkbahara kaymıştı. Yani şu an yaşadığımız şey normal.” Dedi.
